De rechtbank Rotterdam heeft op 8 november 2017 (ECLI:NL:RBROT:2017:8988 en ECLI:NL:RBROT:2017:8989) verschillende verdachten veroordeeld voor het witwassen met bitcoins die afkomstig zijn uit drugshandel via het darkweb. In de uitspraken wordt uitgebreid besproken over de manier waarop de bitcoins zijn witgewassen.

De verdachten waren in deze zaak bitcoinhandelaren die bitcoins inwisselen tegen contant geld, zodat de anonimiteit van klanten gewaarborgd bleef. Met deze omzetting is de criminele herkomst van de bitcoins verhuld. De verdachte heeft de beschikking gehad over diverse bitcoinwallets (een soort digitale portemonnees). In die wallets zijn bitcoins gestort vanuit onder meer ‘MiddleEarthMarketplace’, ‘AgoraMarket’ en ‘NucleusMarket’, allen (illegale) marktplaatsen op het dark web.

In een andere uitspraak van de rechtbank Rotterdam op dezelfde dag (ECLI:NL:RBROT:2017:8989), wordt daarbij opgemerkt dat het een relevante factor voor het aanmerken van witwassen is dat de verdachte ervoor heeft gekozen om de bitcoins om te wisselen voor contanten bij een bitcoinhandelaar die zijn klanten anonimiteit garandeert en hiervoor een veel hogere commissie vraagt (5-7%) dan bij de reguliere wisselkantoren. Dit zou duiden op wetenschap van de criminele herkomst van de bitcoins bij de verdachte.

De rechtbank Midden-Nederland heeft op 17 november 2017 (ECLI:NL:RBMNE:2017:5717 en ECLI:NL:RBMNE:2017:5719) tevens twee verdachten flinke straffen (tot zes jaar gevangenisstraf) opgelegd voor de drugshandel via het dark web van tientallen kilo’s harddrugs (met name MDMA).  Zij verstopten daarbij de drugs in pindakaaspotten en wenskaarten en verstuurden dit per post naar klanten over de hele wereld. Een van de verdachte is ook veroordeeld voor het witwassen van bitcoins.

Interessant is hoe in de uitspraak wordt uitgelegd hoe de opsporing in zijn werking ging. Het benodigde is bewijs is onder andere vergaard op basis van de reviews en gevoerde alias (nickname) van de verdachte op een online drugsmarket dat alleen via het Tor-systeem toegankelijk is. Ook de ‘selfies’ op de iPhone van de verdachte met drugspakketjes en de unieke PGP-sleutel waarmee de verdachte versleuteld communiceerde heeft, hebben een belangrijke rol in de bewijsvoering gespeeld. Ten slotte bleek uit de ‘error reports’ op de laptop van de verdachte dat hij heeft ingelogd op de darkmarkts en succesvol drugs heeft verkocht en werden etiketten met het afleveradres op de laptop gevonden.

Een andere verdachte is tevens door de Rechtbank Midden-Nederland op 17 november 2017 veroordeeld (ECLI:NL:RBMNE:2017:5716) voor het witwassen van bitcoins. Deze verdachte kocht 20.000 bitcoins in met destijds een waarde van 5 miljoen euro, waarvan bleek dat een groot deel daarvan door derden op het darknet is verdiend. In de uitspraak wordt zeer gedetailleerd ingegaan op het gebruik van een zogenaamde ‘bitcoin mixer’, waarbij bitcoins bij elkaar worden gebracht en opnieuw aan de klanten van de diensten worden verstrekt waardoor de bitcoins anoniemer zijn.

De verdachte maakte in deze casus gebruik van de Bitcoin mixingdienst ‘Bitcoin fog’. Uit de verklaringen blijkt dat de bitcoins daarna zijn omgezet in contanten via handelaren die adverteerde op de website localbitcoins.net en een ander via het wisselkantoor Bitonic. Deze handelingen worden de rechtbank gezien als een verhullingshandeling, zoals vereist is voor witwassen. De rechtbank is na een analyse door een deskundige overtuigd dat alle bitcoins die van darknet markets afkomstig zijn, een criminele herkomst hebben. Ten behoeve van de bewijsvoering wijst de rechtbank ook op een vermenging van een grote hoeveelheid uit darknet market afkomstige bitcoins met een bitcoins met een mogelijk wel legale herkomst. Het gehele verzilverde bedrag aan bitcoins wordt om deze reden als van misdrijf afkomstig aangemerkt. De verdachte moet dan wel wetenschap hebben of redelijkerwijs vermoeden dat de uit de bitcoinhandel afkomstige geldbedragen die op zijn rekening werden verzilverd van enig misdrijf afkomstig waren.