Op 25 augustus 2020 heeft het Hof Den Haag een arrest (ECLI:NL:GHDHA:2020:1559) gewezen over voorhanden hebben van een technisch hulpmiddel (‘Razorscanner’), waarmee computermisdrijven als computervredebreuk kunnen worden gepleegd (artikel 139d lid 2 sub a jo art. 138ab Sr).

Op 5 april 2016 is de website van Razorscanner na een gecoördineerde politieactie via Europol offline gehaald. Zes verdachten, waaronder de maker van Razorscanner, werden gearresteerd. De beheerder van deze services is in dat onderzoek aangehouden en de server waarop de genoemde softwareproducten beschikbaar werden gesteld is in beslag genomen. Om Razorscanner te kunnen gebruiken kochten de gebruikers van de website “coins”. Daarmee kon de klant vervolgens een scan uitvoeren. Uit de uitgevoerde scan kon de gebruiker opmaken of een ontwikkeld virus “Fully UnDetectable” is, ofwel door geen enkel anti-virusprogramma zal worden herkend. De maker van Razorscanner garandeerde dat de gegevens met betrekking tot de in het programma geüploade bestanden niet aan de makers van anti-virusproducten werden doorgegeven. Het programma ‘Razorcrypter’ maakt het mogelijk om uitvoerbare computerbestanden tegen de ontdekking door anti-virusprogramma’s te beschermen. Dat is onder meer mogelijk door de computercode die Razorcrypter moet verpakken te “binden” oftewel vast te maken aan andere (legitieme) software, of door het programma aan een ander softwareprogramma te hangen, zo overweegt het Hof.  

Deze zaak gaat over een Nederlandse verdachte die ten laste werd gelegd de software ‘Razorscanner’ en ‘Razorcrypter’ voorhanden te hebben met het oogmerk computermisdrijven te plegen. Hij beschikte over een account bij de aanbieder daarvan en over voldoende coins om de services te gebruiken. Het Hof Den Haag stelt in een uitgebreide overweging vast dat de services Razorscanner en Razorcrypter op zichzelf genomen geen programma’s zijn die zelfstandig geschikt gemaakt of ontworpen zijn om computervredebreuk te plegen, ddos-aanvallen uit te voeren of gegevens af te tappen of op te nemen. Toch wordt de software aangemerkt als een technisch hulpmiddel dat hoofdzakelijk geschikt gemaakt en/of ontworpen is tot het plegen van computermisdrijven, met name omdat de programma’s cybercriminelen in staat stellen met meer succes computermisdrijven te plegen (“strafbaar is ook degene die zo’n computerprogramma koopt of verkoopt, is strafbaar indien die koop of verkoop plaatsvindt met het oogmerk dat met dat computerprogramma ook daadwerkelijk computervredebreuk zal worden gepleegd” (memorie van antwoord Wet computercriminaliteit II)).

Voor de strafbaarstelling is daarnaast vereist dat met het voorhanden hebben van het technisch hulpmiddel het oogmerk bestaat computermisdrijven zoals computervredebreuk te plegen. Het hof spreekt de verdachte vrij, omdat niet vastgesteld kon worden dat de verdachte met het voorhanden hebben van Razorscanner en Razorcrypter het oogmerk heeft gehad om computermisdrijven te plegen. Het Hof overweegt dat het bewijsmateriaal eerder steun geeft aan de verklaring van verdachte, dat hij zowel Razorscanner en Virustotal gebruikte om scans uit te voeren aan bestanden. Daarnaast bevat het strafdossier geen bewijs dat de verdachte daadwerkelijk malware beschikbaar heeft gesteld aan anderen, teneinde die anderen in staat te stellen computermisdrijven te plegen, noch dat hij dit zelf heeft gedaan. Het hof komt daarmee tot de conclusie dat er is sprake van een geloofwaardige weerlegging die de verdenking ontkracht en spreekt hem daarom vrij.

Bestellen onder valse personalia geen computervredebreuk

De rechtbank Rotterdam heeft op 18 september 2020 een verdachte veroordeeld (ECLI:NL:RBROT:2020:8248) tot 180 dagen gevangenisstraf, waarvan 103 dagen voorwaardelijk en een taakstraf van 100 uur. De verdachte heeft samen met een medeverdachte VodafoneZiggo modems besteld, deze aangesloten en daarmee naar betaalde servicenummer gebeld.

De verdachte werd computervredebreuk ten laste gelegd, omdat zou zijn binnendrongen in de kabelmodems. De rechtbank spreekt de verdachte daarvan vrij, omdat niet op andere wijze toegang is verkregen en gebruik is gemaakt van de goederen en diensten van VodafoneZiggo dan gebruikelijk. De rechtbank overweegt helaas niet waarom geen sprake is van het opzettelijk en wederrechtelijk onder een valse hoedanigheid of met valse sleutels binnendringen in de servers van de VodafoneZiggo, omdat daar mogelijk wel sprake van is en ook ten laste is gelegd. Zie ook de blog van Arnoud Engelfriet over deze zaak.

De verdachte wordt wel veroordeeld voor oplichting, waarbij de verdachte met de verkregen telefoonabonnementen aankopen heeft gedaan bij 090-nummers. Het betrof onder andere (bitcoin)vouchers en bel- en goktegoeden, die vervolgens werden omgezet naar (giraal) geld (o.a. via Skrill). In het huis van de verdachte en in een door haar partner gehuurde garagebox werden maar liefst 1161 modems aangetroffen. De gevorderde schadevergoeding van €575.489,61 (!) wordt niet-ontvankelijk verklaard, omdat ‘een volmacht of uittreksel van de Kamer van Koophandel ontbreekt’ waaruit kon blijken dat de persoon gemachtigd was door VodafoneZiggo voor het indienen van de vordering. Eventueel kan daarover wel nog een civielrechtelijke zaak worden aangespannen.

Veroordeling voor grootschalige phishing

Op 26 augustus 2020 heeft de rechtbank Midden-Nederland een aantal verdachten veroordeeld (ECLI:NL:RBMNE:2020:3467) voor grootschalige phishing. In deze zaak is de verdachte veroordeeld voor oplichting, verboden wapenbezit, het voorhanden hebben van software om computervredebreuk te plegen, computervredebreuk, (gewoonte)witwassen en diefstal. In totaal zijn 22 slachtoffers van de Rabobank, ING, ABN Amro en de Van Lanschot Bank benadeeld voor 170.000 euro. De slachtoffers kregen phishinglinks doorgestuurd per e-mail en sms. Daarbij werden slachtoffers doorgestuurd naar phishingwebsites. Daarna werd de ‘Mobiel Bankieren App’ geïnstalleerd op een telefoon die niet van aangevers was, waarna geldbedragen werden gepind of overgeboekt.

Uit de bewijsmiddelen is het IP-adres van de dader te linken aan het gelogde IP-adres bij transacties van slachtoffers. Het gaat daarbij onder andere om een te linken IP-adres in de iPhone van de verdachte en een chatbericht dat is gevonden op de laptop van de verdachte, waarin staat dat het desbetreffende IP-adres aan de verdachte toebehoord. Op de laptop van verdachte zijn verder verschillende afbeeldingen aangetroffen die zijn gemaakt met behulp van Gyazo, een screenshotprogramma. Eén van deze afbeeldingen toont een beheerpaneel van de domeinnaam mobielbevestigen.ml. De rechtbank leidt hieruit af dat verdachte deze website, door middel waarvan de gegevens van de aangevers zijn gephisht, kon beheren. Veelzeggend is verder het bewijs op de laptop bankrekeningnummers, pasnummers en adresgegeven van enkele van de aangevers.

In de onderhavige zaak verzorgde de verdachte voornamelijk het technische deel, d.w.z. het inrichten, hosten en beheren van websites, maar wordt ook veroordeeld voor het medeplegen van de andere strafbare feiten. De bijdrage van de verdachte was een noodzakelijke schakel – het phishing-deel – in het geheel aan handelingen waarmee de slachtoffers werden opgelicht. De verdachte krijgt een flinke gevangenisstraf opgelegd van vier jaar, waarvan één jaar voorwaardelijk.